TAʼLIM MUASSASASINING TURLI DAVLAT VA JAMOAT TASHKILOTLARI BILAN HAMKORLIGINI TASHKIL ETISH
Mustaqil va barkamol avlodni tarbiyalashda asosiy ta'lim-tarbiya o'chog'i bu oila va ta’lim muassasasidir.Jamiyatimizda bola tarbiyasi g’oyat nozik va murakkab hisoblanadi. Tarbiyaning òzi murakkab jarayon hisoblanadi. Tarbiya-aniq maqsadli hamda ijtimoiy-tarixiy tajriba asosida yosh avlodni har tomonlama kamol toptirishga,ularning ongini,ma’naviy-axloqiy qadriyatlar va dunyoqarashini shakllantirishga qaratilgan tizimli jarayon. Ta’lim-tarbiya masalasi oila hamda ta’lim muassasasi hamkorligida olib boriladigan mas’uliyatli vazifadir. Ta’lim muassasalari va olia o’zaro hamkorlikda ishlashi bola tarbiyasi ayniqsa barkamol shaxs tarbiyasi uchun zarur.
O’zbekiston Respublikasining Birinchi prezidenti Islom Abdug’aniyevich Karimov 2012-yilni ,,Mustahkam oila yili’’ deb e’lon qilgan. ,,Mustahkam oila yili’’ davlat dasturini amalga oshirishda ta’lim muassasasi, oila va mahallaning hamkorligini yanada kuchaytirish asosiy masalalardan biri etib belgilangan. Jismonan soģlom, ma’naviy yetuk va har tomonlama rivojlangan barkamol avlodni tarbiyalashda oila instituti,ota-onalar va fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlarining ta’lim muassasalari bilan o’zaro hamkorligini mustahkamlash to’g’risida Vazirlar Mahkamasi 2012-yil 19-iyunda qaror qabul qiladi. Ushbu qarorda quyidagilar ustuvor vazifa qilib belgilangan: Jumladan, Respublika ,,Mahalla’’ fondining
O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi huzurida ,,Oila-mahalla-ta’lim muassasasi’’hamkorligi jamoat kengashini hamda Qoraqalpogʻiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, Toshkent shahar va viloyatlar xalq ta’limi boshqarmalari huzurida ,,Oila-mahalla-ta’lim muassasasi” hamkorligi hududiy jamoat kengashlarini tuzish to’g’risidagi takliflari ma’qullanishi, oila,umumta’lim maktablari, o’rta maxsus,kasb-hunar ta’limi muassasalari va mahalla hamkorligining samaradorligi va natijadorligini ta’minlash;
oila,mahalla, ta’lim muassasasi hamkorligini yanada kuchaytirishga doir uslubiy asoslarni yaratishni tashkil etish; ota-onalarning farzandlar tarbiyasidagi o’rni,majburiyati,mas’uliyati va farzandlar bilan o’zaro munosabatlarini mustahkamlashga ko’maklashish;
ta’lim muassasalaridagi ta’lim-tarbiya sifatini o’rganish va ularni yanada takomillashtirishga oid tadbirlarni amalga oshirish; qonunchilik talablaridan kelib chiqib ta’lim
Darhaqiqat, ta'lim-tarbiya jarayoni qanchalar yuksak bo'lsa, shuncha ko'p ma'naviy, iqtisodiy, siyosiy yuksalish bo'laveradi. Oʻzbekiston Respublikasida yoshlarga oid siyosat davlat siyosati darajasiga ko'tarilgan. Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 18-yanvardagi 23-son qaroriga ko'ra "Oʻzbekistonda yoshlarga oid davlat siyosatini 2025-yilgacha rivojlantirish" Konsepsiyasi qabul qilingan. Unda ta'kidlanishicha "Oʻzbekiston Respublikasining yoshlarga oid davlat siyosatini 2025- yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, "Yoshlarga oid davlat siyosati toʻgʻrisida"gi Qonun, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Farmonlari va Qarorlari, Hukumat qarorlari, BMT ning 2030-yilgacha Barqaror rivojlanish maqsadlari,, 2030-yilgacha mo'ljallangan "Yoshlar strategiyasi", Yoshlar manfaatlari boʻyicha butunjahon harakatlar dasturi, 2020-yil dekabr oyida tashkil etilgan "Oʻzbekiston yoshlari" Forumida hamda Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Oliy Majlisga Murojaatnomasida yoshlarga oid davlat siyosatini yangi bosqichga olib chiqish boʻyicha belgilangan vazifalar asosida ishlab chiqilgan. Oʻzbekistonda Yoshlarga oid davlat siyosatini 2025-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasining maqsadi‐ yoshlarni jismonan sog'lom,ma'naviy yetuk insonlar etib tarbiyalash, ilmiy va ijodiy salohiyatini ro'yobga chiqarishga ko'maklashish, huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish hamda mamlakatda amalaga oshirilayotgan democratik, ijtimoiy va iqtisodiy islohotlarga faol jalb qilishdan iborat.
Konsepsiya BMT ning "Yoshlar 2030" strategiyasida belgilangan "Yoshlar manfaatlarini ko'zlab ular bilan ishlash" bosh tamoyiliga asoslanadi. Huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini qurish yo’lini tanlagan mamlakatimizda oila,mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligi va unda shaxs tarbiyasiga katta ta’sir ko’rsatuvchi milliy qadriyatlar yil sayin qadr topib, nufuzi oshib bormoqda. Buning asosiy sababi davlat tomonidan ijtimoiy institutlarga har tomonlama e’tabor qaratilayotganidir. Tarbiya jarayoni ishtirokchilari sayi harakatlarini birlashtirish maqsadida 1993- yilda ishlab chiqilgan “Oila, mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligi”konsepsiyasi yoshlarni istiqlol g’oyalariga sadoqatli,ma’naviy barkamol, vatanparvar qilib tarbiyalashda keng jamoatchilik faoliyatini muvofiqlashtirish borasida dasturilamal bo’ldi.”Oila, mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligi “konsepsiyasining asosiy maqsadi yosh avlodni ma’naviy -axloqiy tarbiyalashda o’zbek xalqining boy, milliy, madaniy,tarixiy an’analari,urf-odatlari va umumbashariy qadriyatlarga asoslangan samarali, zamonaviy pedagogik texnologiya ishlab chiqarishga joriy etish,shaxsni tarbiyalash va uni har tomonlama kamol toptirishning ustuvorligini ta’minlash,otaonalar pedagoglar va mahalla faollarining umumiy hamda milliy pedagogik madaniyatini oshirish, respublika fuqarolari orasida milliy mafkuraviy tarbiya ishlarini takomillashtirishdan iboratdir.
Oila, mahalla va ta’lim muassasasi hamkorligi quyidagi tamoyillar asosida yo’lga qo’yiladi:
1.Ta’lim-tarbiya sohasida hamkorlik jarayoni ishtirokchilari harakatlarining ish birligi
2. Tarbiyalanuvchiga hurmat va talabning uyg’unligi
3. Hamkorlik jarayoni subyektlarining teng huquqliligi va yuksak mas’uliyati
4. Faoliyat jarayonida millat va davlat manfaatlari ustuvorligi
5. Hamkorlikning ilmiy asoslanganligi Ushbu konsepsiyada pedagogik faoliyat samaradorligini oshirishga ham alohida to’xtalgan. Pedagogik faoliyat alohida mazmun kasb etadi. Bizga ma’lumki, shaxs ma’naviy-axloqiy sifatlarni oila va ta’lim muassasasida navbatma navbat emas, balki yaxlit tarzda òzlashtirib boradi.Shu bois ham tarbiya jarayoni yaxlitlik, tizimlilik harakteriga ega bòlishi lozim
Davlatimiz rahbarining shu yil 6 noyabrdagi “O'zbekistonning yangi taraqqiyot davrida ta'lim-tarbiya va ilm-fan sohalarini rivojlantirish chora-tadbirlari to'g'risida”gi farmoni ta'lim sohasidagi keng ko'lamli islohotlarni yangi bosqichga ko'tardi. Ushbu hujjat, ayniqsa, maktab va oliy ta'lim muassasalari hamkorligini rivojlantirish, ular o'rtasidagi integratsiyani yanada mustahkamlashda muhim ahamiyat kasb etmoqda.
Darhaqiqat, bugungi kunda umumta'lim maktablarida o'quvchilarga berilayotgan ta'lim-tarbiya, pedagoglarga bo'lgan hurmat va e'tibor tobora yuksalib bormoqda. Ustoz-murabbiylarning jamiyatdagi o'rnini mustahkamlash, iste'dodli o'quvchilarni kashf etish, ularni o'zlari qiziqqan hamda orzu qilgan kasbga yo'naltirish ta'lim sohasining muhim vazifasiga aylandi.